پرستاري

سالمندي دوره اي حساس از زندگي است كه فرد را مستعد ابتلا به بيماري هاي زيادي مي كند. بيماري در هر سني سراغ انسان ها مي آيد اما بيماري هايي وجود دارند كه خاص دوران سالمندي اند و در دوران جواني به ندرت ديده مي شوند.
بروز بسياري از بيماري ها را مي توان با معاينه هاي دوره اي به تاخير انداخت يا به خوبي آنها را كنترل كرد ولي بيماري هايي هم هستند كه دانشمندان با وجود سال ها مطالعات و تلاش، هنوز نتوانسته اند مانع بروز آنها شوند.
۱) آرتروز:
اصطلاح عاميانه آرتروز، همان ساييدگي غضروف مفصلي است. غضروف انسان هاي از ۳۵-۳۰ سالگي تغيير مي كند. اين پديده فيزيولوژيك و طبيعي است. در صورتي كه فشار روي غضروف به مدت طولاني زياد باشد، غضروف تخريب و درد ايجاد خواهد شد. آرتروز درمان ندارد ولي راه هايي براي تسكين درد وجود دارد؛ مثلا بيماران به عضو دچار آرتروز فشار نياورند.پرستار بيمار در منزل
آرتروز شايع ترين بيماري از دسته التهاب مفاصل است در اين بيماري غضروف تخريب مي گردد و بە تدريج از بين مي رود مفاصل زانو، ران و ستون فقرات بە سبب تحمل وزن بدن بيشتر دچار بيماري آرتروز مي شوند.
افزايش وزن، ژنتيك و جنسيت از مهمترين عوامل ايجاد بيماي هاي آرتروز ميباشد و افزايش وزن و چاق بودن نيز در ايجاد بيماري آرتروز در ستون مهره، لگن و زانو تاثير دارد بە طوريكه اگر فردي ۵ كيلو وزن كم كند درد آرتروزش نيز ۵۰ درصد كاهش مي‌يابد.پرستار بيمار در منزلاگر فردي بر اثر تصادف يا ورزش بە مفاصلش آسيب وارد شود وي بيشتر در معرض بيماري آرتروز قرار دارد.
درد مهمترين علامت آرتروزميباشد بيمار ابتدا دچار درد مكانيكي مي گردد يعني هنگام راه رفتن مفاصلش دچار درد مي گردد و گاهي نيز استخوان هايش ورم و زانوهايش آب مي آورد. نوع تغذيه و رژيم غذايي در بوجود آمدن آرتروز مفاصل تاثير بسياري دارد مهمترين اصل در رژيم غذايي استفاده متعادل از لبنيات، گوشت، ميوه و سبزيجات است. همچنين با كاهش وزن و ورزش كردن مي‌توان جلوي ابتلا بە بيماري آرتروز را گرفت.بيماران مبتلا بە آرتروز مي‌توانند عمل آرتروز پلاستي انجام دهند كە عمل آرتروزپلاستي يعني تعويض مفصل با پروتز (مفصل مصنوعي) است.با كاهش وزن، شنا كردن، تغذيه مناسب، پياده روي، بستن زانو هنگام ورزش كردن استفاده كمتر از پله ميتوان از مبتلا شدن بە بيماري آرتروز جلوگيري كرد.پرستار سالمندپرستار بيمار در منزل
بيماري عمده مرتبط با سيستم مغز و اعصاب كه انسان ها را در سنين بالا مبتلا مي كنند. بيماري هاي مغز و اعصاب به ۲ گروه عمده تقسيم مي شوند؛ بيماري هايي كه مغز و نخاع را درگير مي كنند (مانند سكته مغزي، پاركينسون و زوال عقل) و بيماري هايي كه اعصاب محيطي را درگير مي كنند (مانند ALS)
۲) سكته مغزي :
بيماري هاي مغز و اعصاب در هر سني ممكن است بروز كند ولي بعضي از بيماري ها اساسا در سنين بالا و بعد از ۵۰ سالگي بروز مي كنند. اين بيماري ها هم انواعي دارند كه گاهي در سنين پايين ديده مي شوند. مثال خيلي ساده سكته مغزي است. سكته هاي مغزي به ۲ گروه كلي تقسيم مي شوند؛ سكته هايي كه به دليل گرفتگي عروق با لخته رخ مي دهند كه مانع خونرساني به مغز مي شوند. اين نوع از سكته ايسكميك نام دارد.گروه دوم سكته هاي هموراژيك يا خونريزي دهنده هستند. در اين نوع از سكته، رگ ها به دليل بالابودن فشار خون پاره مي شوند.
نتايج مطالعات نشان مي دهد آقايان بيشتر از خانم ها دچار سكته مغزي مي شوند. سن و جنسيت از مواردي هستند كه قابل پيشگيري نيستند ولي با كنترل بيماري هاي زمينه اي و كاهش وزن و داشتن شيوه زندگي سالم مي توان احتمال سكته مغزي را خيلي كاهش داد.
۳) پاركينسون :
پاركينسون بيماري نورودژنراتيو است؛ يعني سلول هاي مغزي يا بافت مغزي عصبي تخريب مي شوند. عواملي مانند التهاب، عفونت يا زمينه ارث و فاميلي و… نقشي در بروز بيماري پاركينسون ندارند. نكته بعدي و مهم تر اين است كه بيماري درمان ندارد و نمي توان جلوي تخريب فرايند سلولي ايجاد شده را گرفت. در بيماري پاركينسون بخشي از مغز به نام ماده سياه كه محل تجمع سلول هاي دوپامينرژيك است تخريب مي شود.پرستار بيمار در منزل
آلزايمر (زوال عقل) :
سردسته بيماري دمانس يا زوال عقل، آلزايمر است. اين بيماري با افزايش سن ارتباط زيادي دارد. اولين علامت، اختلال حافظه است. البته اختلال حافظه اي جدي گرفته مي شود كه با كاركرد زندگي شخص تداخل ايجاد كند. يكي از شكايت هاي افراد سالمند به خصوص افرادي كه به افسردگي مبتلا هستند، اختلال حافظه است. اين افراد از اينكه مدام دچار فراموشي مي شوند شكايت دارند. اختلال حافظه اي كه روي زندگي روزمره تاثيري نگذارد چندان جدي محسوب نمي شود. يكي از نكته هاي برجسته اين افتراق سالمنداني كه دچار فراموشي مي شوند از سالمنداني كه آلزايمر دارند، اين است كه در اختلال حافظه معمولي بيمار شخصا به پزشك مراجعه مي كند و از اينكه بعضي چيزها را فراموش مي كند شكايت دارد. در حالي كه مبتلايان به آلزايمر از فراموشي شان اطلاعي ندارند بلكه اطرافيان آنها را به پزشك ارجاع مي دهند.پرستار بيمار در منزل
۵) ALS :
بيماري ALS بيماري است كه در آن هسته دوم عصبي و الياف بعدي كه به عضلات پيام مي رسانند تخريب مي شوند. درنتيجه با گذشت زمان عضلات بدن بيمار تحليل مي رود و چون هسته هاي دوم عصبي مغز در ساقه مغز قرار دارند و به گردن و صورت عصب رساني مي كنند بيمار دچار اختلال در بلع و حرف زدن مي شود. با كهنه تر شدن بيماري، عضلات تنفسي درگير مي شوند و بيمار دچار مشكلات تنفسي هم مي شود.پرستار سالمند
اين بيماران دچار لاغري دست و پا و كاهش قدرت آنها نيز مي شوند و در نهايت فوت مي كنند. آينده بيماري خوب نيست و بقاي متوسط بيماران بعد از ابتلا ۵-۳ سال است. بيماران هيچ شكايتي از گزگز، مورمور و بي حسي اعضا ندارند. شكايت بيماران فقط از نظر ناتواني در عضلات است. بيماري ALS درمان ندارد، بعد از ۵۰ سالگي بروز مي كند و سير بيماري نسبتا سريع است.
۶) پوكي استخوان :
با افزايش سن، ماده پروتئيني و معدني استخوان و به دنبال آن تراكم استخواني كم مي شود ولي شيوه بد زندگي، نداشتن تغذيه خوب (بدون كلسيم و مواد معدني و پروتئين)، كمبود اشعه خورشيد در محل زندگي مثل كشورهاي اسكانديناوي و نزديك قطب، تحرك ناكافي و وجود بيماري هاي كليوي و غددي و مصرف بعضي از داروها، اين روند را تسريع مي كند.پرستار بيمار در منزل
پوكي استخوان علامتي ندارد و فقط وقتي معلوم مي شود كه شكستگي در نقطه اي از بدن رخ دهد اما آزمايشي به نام سنجش تراكم استخوان وجود دارد كه ميزان پوكي را مشخص مي كند.در اين مواقع جلوگيري از پيشرفت بيماري الزامي است چون شكستگي هاي دوران سالمندي به راحتي بهبود نمي يابند و ممكن است باعث از كار افتادگي بيمار شوند.پرستار بيمار در منزل
۷) بيماري هاي التهابي عروق :
در اين بيماري عروق بزرگ درگير مي شوند. التهاب در عروق باعث مختل شدن خونرساني مي شود. عروق درگير ممكن است در شريان آئورت يا شريان هاي اندام ها باشد.
بيماران با سردرد، قفل شدن فك و دردهاي ناحيه شانه و گردن، خستگي، تب خفيف،كاهش اشتها و … مراجعه مي كنند.
اين بيماري مختص افراد بيشتر از ۵۰ سال است و معمولا زمينه ژنتيكي دارد. در تصويربرداري از عروق بزرگ، تنگي مشاهده مي شود. درمان چنين بيماراني ضروري است.
۸) فيبروميالژيا :
علامت شاخص بيماري فيبروميالژيا دردهاي عضلاني – اسكلتي است. در بررسي هاي تخصصي مشكل ساختاري در استخوان ها و التهاب عضلاني ديده نمي شود و اختلال مربوط به بافت همبند است.
۹) نقرس :
نقرس بيماري التهابي مفصلي است. اين بيماري از ميانسالي به بعد بروز مي كند و به ندرت در افراد جوان ديده مي شود. علت بيماري بالا رفتن اسيد اوريك خون است كه باعث ايجاد كريستال هايي در خون و رسوب در مفاصل و بافت ها مي شود.پرستار بيمار در منزل
اولين علامت نقرس در نيمي از بيماران تورم يا قرمزي، التهاب و سوزش در محل اتصال مفصل شست پا و پنجه است ولي بيماري در مفاصل ديگر مانند زانو، مچ و انگشتان دست و … نيز ديده مي شود.

سالمندي دوره اي حساس از زندگي است كه فرد را مستعد ابتلا به بيماري هاي زيادي مي كند. بيماري در هر سني سراغ انسان ها مي آيد اما بيماري هايي وجود دارند كه خاص دوران سالمندي اند و در دوران جواني به ندرت ديده مي شوند.
بروز بسياري از بيماري ها را مي توان با معاينه هاي دوره اي به تاخير انداخت يا به خوبي آنها را كنترل كرد ولي بيماري هايي هم هستند كه دانشمندان با وجود سال ها مطالعات و تلاش، هنوز نتوانسته اند مانع بروز آنها شوند.
۱) آرتروز:
اصطلاح عاميانه آرتروز، همان ساييدگي غضروف مفصلي است. غضروف انسان هاي از ۳۵-۳۰ سالگي تغيير مي كند. اين پديده فيزيولوژيك و طبيعي است. در صورتي كه فشار روي غضروف به مدت طولاني زياد باشد، غضروف تخريب و درد ايجاد خواهد شد. آرتروز درمان ندارد ولي راه هايي براي تسكين درد وجود دارد؛ مثلا بيماران به عضو دچار آرتروز فشار نياورند.پرستار بيمار در منزل
آرتروز شايع ترين بيماري از دسته التهاب مفاصل است در اين بيماري غضروف تخريب مي گردد و بە تدريج از بين مي رود مفاصل زانو، ران و ستون فقرات بە سبب تحمل وزن بدن بيشتر دچار بيماري آرتروز مي شوند.
افزايش وزن، ژنتيك و جنسيت از مهمترين عوامل ايجاد بيماي هاي آرتروز ميباشد و افزايش وزن و چاق بودن نيز در ايجاد بيماري آرتروز در ستون مهره، لگن و زانو تاثير دارد بە طوريكه اگر فردي ۵ كيلو وزن كم كند درد آرتروزش نيز ۵۰ درصد كاهش مي‌يابد.پرستار بيمار در منزلاگر فردي بر اثر تصادف يا ورزش بە مفاصلش آسيب وارد شود وي بيشتر در معرض بيماري آرتروز قرار دارد.
درد مهمترين علامت آرتروزميباشد بيمار ابتدا دچار درد مكانيكي مي گردد يعني هنگام راه رفتن مفاصلش دچار درد مي گردد و گاهي نيز استخوان هايش ورم و زانوهايش آب مي آورد. نوع تغذيه و رژيم غذايي در بوجود آمدن آرتروز مفاصل تاثير بسياري دارد مهمترين اصل در رژيم غذايي استفاده متعادل از لبنيات، گوشت، ميوه و سبزيجات است. همچنين با كاهش وزن و ورزش كردن مي‌توان جلوي ابتلا بە بيماري آرتروز را گرفت.بيماران مبتلا بە آرتروز مي‌توانند عمل آرتروز پلاستي انجام دهند كە عمل آرتروزپلاستي يعني تعويض مفصل با پروتز (مفصل مصنوعي) است.با كاهش وزن، شنا كردن، تغذيه مناسب، پياده روي، بستن زانو هنگام ورزش كردن استفاده كمتر از پله ميتوان از مبتلا شدن بە بيماري آرتروز جلوگيري كرد.پرستار سالمندپرستار بيمار در منزل
بيماري عمده مرتبط با سيستم مغز و اعصاب كه انسان ها را در سنين بالا مبتلا مي كنند. بيماري هاي مغز و اعصاب به ۲ گروه عمده تقسيم مي شوند؛ بيماري هايي كه مغز و نخاع را درگير مي كنند (مانند سكته مغزي، پاركينسون و زوال عقل) و بيماري هايي كه اعصاب محيطي را درگير مي كنند (مانند ALS)
۲) سكته مغزي :
بيماري هاي مغز و اعصاب در هر سني ممكن است بروز كند ولي بعضي از بيماري ها اساسا در سنين بالا و بعد از ۵۰ سالگي بروز مي كنند. اين بيماري ها هم انواعي دارند كه گاهي در سنين پايين ديده مي شوند. مثال خيلي ساده سكته مغزي است. سكته هاي مغزي به ۲ گروه كلي تقسيم مي شوند؛ سكته هايي كه به دليل گرفتگي عروق با لخته رخ مي دهند كه مانع خونرساني به مغز مي شوند. اين نوع از سكته ايسكميك نام دارد.گروه دوم سكته هاي هموراژيك يا خونريزي دهنده هستند. در اين نوع از سكته، رگ ها به دليل بالابودن فشار خون پاره مي شوند.
نتايج مطالعات نشان مي دهد آقايان بيشتر از خانم ها دچار سكته مغزي مي شوند. سن و جنسيت از مواردي هستند كه قابل پيشگيري نيستند ولي با كنترل بيماري هاي زمينه اي و كاهش وزن و داشتن شيوه زندگي سالم مي توان احتمال سكته مغزي را خيلي كاهش داد.
۳) پاركينسون :
پاركينسون بيماري نورودژنراتيو است؛ يعني سلول هاي مغزي يا بافت مغزي عصبي تخريب مي شوند. عواملي مانند التهاب، عفونت يا زمينه ارث و فاميلي و… نقشي در بروز بيماري پاركينسون ندارند. نكته بعدي و مهم تر اين است كه بيماري درمان ندارد و نمي توان جلوي تخريب فرايند سلولي ايجاد شده را گرفت. در بيماري پاركينسون بخشي از مغز به نام ماده سياه كه محل تجمع سلول هاي دوپامينرژيك است تخريب مي شود.پرستار بيمار در منزل
آلزايمر (زوال عقل) :
سردسته بيماري دمانس يا زوال عقل، آلزايمر است. اين بيماري با افزايش سن ارتباط زيادي دارد. اولين علامت، اختلال حافظه است. البته اختلال حافظه اي جدي گرفته مي شود كه با كاركرد زندگي شخص تداخل ايجاد كند. يكي از شكايت هاي افراد سالمند به خصوص افرادي كه به افسردگي مبتلا هستند، اختلال حافظه است. اين افراد از اينكه مدام دچار فراموشي مي شوند شكايت دارند. اختلال حافظه اي كه روي زندگي روزمره تاثيري نگذارد چندان جدي محسوب نمي شود. يكي از نكته هاي برجسته اين افتراق سالمنداني كه دچار فراموشي مي شوند از سالمنداني كه آلزايمر دارند، اين است كه در اختلال حافظه معمولي بيمار شخصا به پزشك مراجعه مي كند و از اينكه بعضي چيزها را فراموش مي كند شكايت دارد. در حالي كه مبتلايان به آلزايمر از فراموشي شان اطلاعي ندارند بلكه اطرافيان آنها را به پزشك ارجاع مي دهند.پرستار بيمار در منزل
۵) ALS :
بيماري ALS بيماري است كه در آن هسته دوم عصبي و الياف بعدي كه به عضلات پيام مي رسانند تخريب مي شوند. درنتيجه با گذشت زمان عضلات بدن بيمار تحليل مي رود و چون هسته هاي دوم عصبي مغز در ساقه مغز قرار دارند و به گردن و صورت عصب رساني مي كنند بيمار دچار اختلال در بلع و حرف زدن مي شود. با كهنه تر شدن بيماري، عضلات تنفسي درگير مي شوند و بيمار دچار مشكلات تنفسي هم مي شود.پرستار سالمند
اين بيماران دچار لاغري دست و پا و كاهش قدرت آنها نيز مي شوند و در نهايت فوت مي كنند. آينده بيماري خوب نيست و بقاي متوسط بيماران بعد از ابتلا ۵-۳ سال است. بيماران هيچ شكايتي از گزگز، مورمور و بي حسي اعضا ندارند. شكايت بيماران فقط از نظر ناتواني در عضلات است. بيماري ALS درمان ندارد، بعد از ۵۰ سالگي بروز مي كند و سير بيماري نسبتا سريع است.
۶) پوكي استخوان :
با افزايش سن، ماده پروتئيني و معدني استخوان و به دنبال آن تراكم استخواني كم مي شود ولي شيوه بد زندگي، نداشتن تغذيه خوب (بدون كلسيم و مواد معدني و پروتئين)، كمبود اشعه خورشيد در محل زندگي مثل كشورهاي اسكانديناوي و نزديك قطب، تحرك ناكافي و وجود بيماري هاي كليوي و غددي و مصرف بعضي از داروها، اين روند را تسريع مي كند.پرستار بيمار در منزل
پوكي استخوان علامتي ندارد و فقط وقتي معلوم مي شود كه شكستگي در نقطه اي از بدن رخ دهد اما آزمايشي به نام سنجش تراكم استخوان وجود دارد كه ميزان پوكي را مشخص مي كند.در اين مواقع جلوگيري از پيشرفت بيماري الزامي است چون شكستگي هاي دوران سالمندي به راحتي بهبود نمي يابند و ممكن است باعث از كار افتادگي بيمار شوند.پرستار بيمار در منزل
۷) بيماري هاي التهابي عروق :
در اين بيماري عروق بزرگ درگير مي شوند. التهاب در عروق باعث مختل شدن خونرساني مي شود. عروق درگير ممكن است در شريان آئورت يا شريان هاي اندام ها باشد.
بيماران با سردرد، قفل شدن فك و دردهاي ناحيه شانه و گردن، خستگي، تب خفيف،كاهش اشتها و … مراجعه مي كنند.
اين بيماري مختص افراد بيشتر از ۵۰ سال است و معمولا زمينه ژنتيكي دارد. در تصويربرداري از عروق بزرگ، تنگي مشاهده مي شود. درمان چنين بيماراني ضروري است.
۸) فيبروميالژيا :
علامت شاخص بيماري فيبروميالژيا دردهاي عضلاني – اسكلتي است. در بررسي هاي تخصصي مشكل ساختاري در استخوان ها و التهاب عضلاني ديده نمي شود و اختلال مربوط به بافت همبند است.
۹) نقرس :
نقرس بيماري التهابي مفصلي است. اين بيماري از ميانسالي به بعد بروز مي كند و به ندرت در افراد جوان ديده مي شود. علت بيماري بالا رفتن اسيد اوريك خون است كه باعث ايجاد كريستال هايي در خون و رسوب در مفاصل و بافت ها مي شود.پرستار بيمار در منزل
اولين علامت نقرس در نيمي از بيماران تورم يا قرمزي، التهاب و سوزش در محل اتصال مفصل شست پا و پنجه است ولي بيماري در مفاصل ديگر مانند زانو، مچ و انگشتان دست و … نيز ديده مي شود.